Ontslag

Advies over ontslagvergoedingen, opzeggingstermijn, bescherming en collectieve sluitingen

Een ontslag is de effectieve beëindiging van de arbeidsovereenkomst. De ontslagregels en de berekening van de opzegtermijnen en –vergoedingen zijn gereld door het Belgisch ontslagrecht. Hieronder vind je de meest gestelde vragen rond ontslaan worden. 

• Ontdek je rechten en plichten bij ontslag.
• Als je je ontslag zelf wilt afhandelen lees dan deze tips
• Maak je deel uit van een collectief ontslag? Bekijk je rechten
• Ontslaan door een faillissement? Bekijk de impact op je loon

Wat is een ontslag?

Een ontslag is het beëindigen van een arbeidsovereenkomst. Je kan ontslag krijgen van je baas, maar je kan ook zelf beslissen om ontslag te nemen. Een Belgische werkgever moet geen motivatie geven voor het ontslag. Wil je dit ontslag aanvechten dan zal je naar de Arbeidsrechtbank moeten om je ontslag te betwisten.

Je neemt ontslag, wat nu?

Als je zelf de eerste stappen zet om de arbeidsovereenkomst te stoppen, dan neem je ontslag.  Ontslag nemen kan om verschillende redenen: je hebt een betere job gevonden, je krijgt elders andere werkvoorwaarden,… hoe dan ook wil je je huidige werksituatie verlaten.

Je baas kan met dit ontslag instemmen of een nieuwe arbeidsovereenkomst met jou onderhandelen. Een ‘Ontslag met akkoord van beide partijen’ kan op elk moment in onderling overleg op papier gezet worden. Zowel jij als je baas moeten dit document ondertekenen. 

Wie zelf ontslag neemt, heeft geen recht op een werkloosheidsuitkering. Je bepaalt ook zelf je opzeggingstermijn, tenzij je contract dit onder bijzondere voorwaarden bepaalt.

Je contract van bepaalde duur wordt verbroken, waar heb je nog recht op?

In een contract van bepaalde duur is er een start en een eind datum vermeld. Je weet dus van bij de start wanneer je laatste werkdag zal zijn.  Zo je ontslaan wordt voor het einde van de overeenkomst, heb je recht op een vergoeding. De partij die het contract van bepaalde duur verbreekt, moet de andere partij uitbetalen. Jouw tegoed wordt berekend op basis van de resterende termijn – je ontvangt dus het loon dat je normaal zou verdiend hebben en dit tot de vermelde einddatum van de overeenkomst.

Je verliest je rechten op vergoeding als je samen met je werkgever beslist om voor de eerste helft van het eind van je contract te stoppen met werken.

Je krijgt ontslag omdat het werk af is. Kan je een nieuw werk aanvaarden?

In je arbeidsovereenkomst staat dat jij aangeworven bent om een bepaald werk uit te voeren. Je hebt dus een contract met een bepaalde werkomschrijving. Als het werk uitgevoerd is, dan is de overeenkomst tussen jou en je baas beëindigd. Dit contract kan een werkgever eenmaal aanbieden. Als je een nieuwe overeenkomst aangeboden krijgt, dan moet dit een contract van onbepaalde duur zijn.

Je krijgt ontslag maar het werk is nog niet af? Je baas kan altijd beslissen om de overeenkomst vroegtijdig te beëindigen. Het verbreken van de overeenkomst geeft je recht op een verbrekingsvergoeding. 

Je baas is plots gestorven. Moet je nu blijven verder werken of niet?

Wanneer je baas sterft, is er een plotse verandering in je werksituatie. Er is een vorm van overmacht. Het betekent niet noodzakelijk dat je arbeidscontract stopt. Indien het overlijden de reden is waardoor jij je werk verliest, is het aan de rechter (arbeidsrechtbank) om te oordelen wat er te gebeuren staat. 

Je bent zelf slachtoffer van een tragisch ongeluk en krijgt een ontslag door overmacht. Wat zijn je rechten?

Bij een ontslag door overmacht ben je door een tragisch voorval niet in staat om je werk uit te voeren. Waar dit ongeluk plaatsvond is niet de kwestie. Maar na het ongeluk ben jij niet meer of slechts gedeeltelijk in staat om je werk uit te voeren. Het lot kent voorbeelden genoeg: je bent bvb. quality controller en hebt een ongeluk gehad met bijtende stoffen. Je bent ongewild blind geworden en bent niet meer in staat om de visuele kwaliteitscontrole uit te voeren. Dan kan je een ontslag door overmacht krijgen. 

Je hebt een contract met ontbindende voorwaarden  getekend. Daardoor word je nu ontslaan. Wat nu?

In iedere arbeidsovereenkomst is de ontbindende voorwaarde stilzwijgend begrepen. Dat wil zeggen dat zowel jij of je baas de overeenkomst kan ontbinden zo een van jullie beide de overeenkomst niet naleeft. In zo discussies met je baas heb je de keuze om toch de overeenkomst uit te voeren of om het contract te laten ontbinden bij rechte of gerechtelijk ontbinden waardoor je ook een schadevergoeding kan eisen.

Je baas kan zelf de ontbindende voorwaarden bepalen, het zijn voor hem de redenen om de arbeidsovereenkomst te verbreken. Ben je er niet akkoord mee, dan moet je dit onderhandelen met je baas voor je tekent. Een zwangerschap of huwelijk kan geen ontbindende voorwaarde zijn. 

Lees dus goed je contract voor je dit ondertekent. Door een contract te ondertekenen ga je akkoord met de vermelde ontbindende voorwaarden.  

Kan je ontslaan worden omdat je dronken op de werkvloer stond?

Had je een keer een glas te veel op of heeft je baas al verschillende keren dronken op de werkvloer vastgesteld? Herhaalde dronkenschap kan een ‘dringende reden’ voor ontslag zijn. Een ontslag met dringende reden is zoveel als op staande voet buiten – er is geen opzegtermijn of opzegvergoeding mogelijk en je verliest je rechten op een werkloosheidsuitkering.

Een ontslag met dringende reden kan ingeroepen worden voor alle soorten contracten, ook bij studentencontracten, tijdelijke en stage contracten.

Een dringende reden is een ernstige tekortkoming waardoor de onderlinge samenwerking onmogelijk geworden is. De wet omschrijft niet wat een ernstige tekortkoming is. Dat kan zijn omdat je herhaaldelijk dronken op de werkvloer was, maar ook omdat je de veiligheidsvoorschriften niet naleeft of geweld pleegt ten opzichte van je collega’s. Ook het schenden van het beroepsgeheim of het geregeld werk weigeren kan een dringende reden van ontslag zijn. Ieder ontslag met dringende reden moet binnen de 3 dagen gemeld zijn en er kan bewijs van de tekortkoming voorgelegd worden. De arbeidsrechtbank spreekt zich uit of het al dan niet een ‘ontslag om dringende reden’ is.